ศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริ จังหวัดระยอง ได้ดำเนินงานสนองพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2523 ด้วยจากสภาพพื้นที่ของจังหวัดระยอง-ชลบุรี เป็นสภาพป่าที่ถูกทำลายราษฎรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการเกษตร และประสบปัญหาผลผลิตตกต่ำ รายได้ลดลง เนื่องจากขาดความอุดมสมบูรณ์ของดินและขาดแหล่ง น้ำ ประกอบกับถูกอิทธิพลของนายทุนขยายเขตการเป็นเจ้าของที่ดินเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศชาติได้ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช จึงได้พระราชทานพระราชดำริว่าบริเวณอ่างเก็บน้ำดอกกราย อำเภอปลวกแดง จังหวัดระยอง ซึ่งมีพื้นที่ประมาณ 1,300 ไร่ สามารถส่งน้ำมายังพื้นที่ดังกล่าวได้ และทรงแนะนำให้จัดเป็นศูนย์กลางอาชีพการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษแก่ราษฎร ดังนั้น คณะทำงาน จึงได้ดำเนินงานขั้นต้นด้วยการจัดระบบการส่งน้ำปรับพื้นที่ ด้วยพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ ที่พระราชทานมาเป็นเงินทุนหมุนเวียน จำนวน 3 ล้านบาท และทรงพระราชทานแนวทางการพัฒนาไว้ 4 ประการ คือ
1) ให้พัฒนาด้านการเกษตร
2) ให้มีศูนย์ฝึกปฏิบัติการด้านประกอบอาชีพ
3) ให้จัดเป็นศูนย์กลางส่งเสริมการเลี้ยงปศุสัตว์
4) ให้มีศูนย์พัฒนาการเกษตร เป็นที่ศึกษาและเยี่ยมชม
โครงการศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริ มีศักยภาพทั้งบุคลากร อาคารสถานที่และแปลงเกษตร ในการจัดการฝึกอบรมเกษตรกร และเป็นสถานที่ศึกษาดูงานได้เป็นอย่างดี อาทิ
1.การฝึกอบรมราษฎรให้มีความรู้ในด้านการประกอบวิชาชีพโดยเฉพาะพืชหลักในจังหวัดระยอง เช่น ยางพารา เป็นต้น
2.การส่งเสริมพัฒนาอาชีพโดยให้คำแนะนำการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืดในกระชัง เช่น ปลา กบ กุ้งน้ำจืด
3.การเรียนรู้ผลิตพืชตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ การทดสอบพันธุ์พืชและพัฒนาพันธ์พืชเศรษฐกิจ เช่น พืชเกษตรทฤษฎีใหม่ พืชทดแทนพลังงาน การถ่ายทอดเทคโนโลยี เป็นต้น
4.การเรียนรู้การพัฒนาที่ดินในรูปแบบต่างๆ ตามแนวพระราชดำริ ผ่านแปลงสาธิต และเป็นศูนย์กลางในการถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการพัฒนาที่ดิน
ปัจจุบัน จังหวัดระยองและส่วนราชการอีก 6 หน่วยงานได้ดำเนินงานตามพระราชดำริและพัฒนาศูนย์ฯ จนมีประชาชนเข้ามาเรียนรู้และนำความรู้ตามแนวทางพระราชดำริไปปรับใช้และเลี้ยงชีพของตนเองได้มากมาย อีกทั้งยังสามารถพัฒนาให้ศูนย์ฯ และอ่างเก็บน้ำดอกกรายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงเกษตรอีกด้วย โดยล่าสุดมีการจัดสร้างหอเฉลิมพระเกียรติ สูง 70 เมตร ซึ่งภายในมีการรวบรวมพระราชกรณียกิจต่างๆ พร้อมทั้งพระราชประวัติและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จำนวน 4,685 โครงการของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ในรูปแบบมัลติมิเดีย พร้อมทั้งบทเพลงพระราชนิพนธ์ จะถูกรวบรวมนำแสดงในห้องนิทรรศการด้วย นอกจากนี้ ยังมีอาคารตลาดเกษตรปลอดสารพิษ ซึ่งจะใช้เป็นสถานที่ให้เกษตรกรในโครงการนำผลผลิตทางเกษตรที่ปลอดสารพิษมาจำหน่ายแก่ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมโครงการและอ่างเก็บน้ำดอกกรายอีกด้วย